"Mniej znaczy więcej", czyli modernizm we wnętrzach

     

     Nadrzędność funkcji, prostota, oszczędność formy, geometryczne kształty i subtelne kolory oraz rezygnacja z wszelkiej dekoracyjności - to właśnie postulowali twórcy modernizmu, a wśród nich m.in. Frank Lloyd Wright, Gerrit Rietveld, Walter Gropius, Mies van der Rohe, Le Corbusier i Alwar Aalto.

     Mianem modernizmu określanych jest kilkadziesiąt prądów i szkół w architekturze, projektowaniu wnętrz i designie rozwijających się w latach 1918-1975 w Europie i Ameryce, które łączyło odejście od stylów historycznych i wypracowanej przez nie ornamentyki.

     Nowy kierunek w architekturze i wzornictwie – modernizm, narodził się w niemieckim Bauchausie (uczelnia artystyczna powstała z połączenia Akademii Sztuk Pięknych i Szkoły Rzemiosł Artystycznych w 1919 r.). To tutaj spopularyzowany został także styl międzynarodowy, który charakteryzują popularne w architekturze lat 20. i 30. ubiegłego stulecia, minimalizm i funkcjonalizm. Swój niepowtarzalny charakter modernizm osiągnął czerpiąc z elementów art deco, kubizmu oraz abstrakcjonizmu.

     Modernizm zwraca na siebie uwagę przede wszystkim prostotą form, funkcjonalnością, brakiem ornamentyki oraz nowoczesną koncepcją domu, w którym zamiast kilku małych pokoi znajduje się otwarta, przesycona światłem przestrzeń podzielona co najwyżej umownie na strefy o różnym przeznaczeniu. Popularne w tym stylu jest także zacieranie granicy między przestrzenią mieszkalną a światem zewnętrznym, czyli przyrodą (całkowicie przeszklone, często ruchome ściany budynków otwierające się na ogrody lub tarasy).

     W modernizmie wszelkie przedmioty, zarówno meble, jak i drobiazgi przybierają kształt brył geometrycznych, bądź ich wycinków. Charakteryzują je idealnie wyważone proporcje, staranne wykończenie oraz specyficzne materiały, z których są wykonywane.

     Jednym z naczelnych haseł modernizmu była maksyma form follows function – forma wynika z funkcji; forma następuje po funkcji. Moderniści głosili, że jeśli coś nie służy praktycznym celom, jest bezużyteczne, a więc całkowicie zbędne. Wszelkie figurki i inne miłe dla oka bibeloty moderniści chcieli bezpowrotnie usunąć z wnętrz. Właśnie dlatego w tym stylu to funkcja pełni nadrzędną rolę nad dekoracyjnością. Wszelkie przedmioty dekoracyjne, które znajdą się w modernistycznym wnętrzu muszą jednocześnie pełnić funkcje praktyczną.

     Twórcy stylu modern wypowiedzieli wojnę wszelkim wzorom na naczyniach, deseniom na tkaninach i tapetach czy motywom zdobniczym na meblach. Prekursor modernizmu, austriacki architekt Adolf Loos powiedział nawet, że „ornament to zbrodnia”. To słynne powiedzenie stało się mottem dwudziestowiecznych architektów i designerów.

     Dekoracyjną rolę ornamentów miały przejąć zróżnicowane faktury materiałów i odpowiednio zestawione odcienie barw. Stosowane we wcześniejszych epokach motywy dekoracyjne zastępowało łączenie różnych materiałów (metalowych z połyskliwymi, ciepłych z zimnymi).

Kolory i ściany

     Regułą w modernistycznym wnętrzu są białe ściany bez żadnych ozdób, cokołów, narożników, kasetonów, które stanowią tło dla czerni, brązu, szarości, beżu i chromu mebli. W celu przełamania tych kolorów należałoby użyć niewielkiej ilości, bardziej akcesoriów niż dekoracji w kolorach podstawowych, a więc czerwonym, żółtym i niebieskim.

     Dominują proste i gładkie powierzchnie ścian. Ramy okienne sprawiają raczej wrażenie szklanych ścian niż ram okiennych.

Meble

     Meble w modernistycznym wnętrzu przypominać mają raczej dzieła sztuki niż przedmioty użytkowe.

Podłogi

     Prostym i ascetycznym wnętrzom naturalności dodadzą użyte do pokrycia podłogi drewno, kamień, cegła lub korek.

Światło

     Powinno być go jak najwięcej. Najlepiej sprawdzą się halogeny, lampy sufitowe, lampy LED. Oświetlane są konkretne meble i poszczególne obszary pomieszczenia. Ma to na celu wydobycie oraz podkreślenie kształtu i linii obiektów znajdujących się we wnętrzu. Większe lampy mogą być dodatkowo użyte jako elementy dekoracyjne.

Dekoracje

     Większość dekoracji, których i tak niewiele w modernistycznym wnętrzu to przedmioty  użytkowe zamienione w kubistyczne i abstrakcyjne dzieła sztuki zgodnie z zasadą – forma wynika z funkcji. Rolę dekoracji w takim wnętrzu będzie więc pełniło krzesło, kanapa, stół czy lampa. Dodatkowo pożądane są obrazy, grafiki, zdjęcia pasujące stylem i treścią do nowoczesnego wnętrza.

     Modernizm to styl niezwykle ekskluzywny i elitarny, najbardziej odpowiedni dla dużych, przestronnych i przeszklonych wnętrz. Mimo, iż styl ten był i nadal jest krytykowany za doprowadzenie do monotonii i zdehumanizowania architektury współczesnych miast oraz za odarcie wnętrz z indywidualizmu, wciąż znajduje licznych naśladowców.